Façon of Holland Cognac
De naam ‘Voerman’ betekend koetsier, en een koetsiertje was de koosnaam voor een glaasje vieux. Vieux werd onofficieel koetsierscognac genoemd. Vieux heeft een roemruchte geschiedenis als imitatie-cognac, het was het sluwe, goedkope en laagdrempelige alternatief voor het dure, Franse spul. Ergens halverwege de negentiende eeuw zag Hollandse cognac het daglicht, origineel als 50/50 mix van cognac en muscatwijn (koestsiers – of façoncognac, en tijdens de revival in de jaren 1930 wijncognac).
1850’s
© Stadsarchief Amsterdam
1890’s
Holland cognac van suikerbietenalcohol en smaakstof
De standaard voor Hollandse cognac werd eind 19e eeuw neutrale suikerbietenalcohol, suiker, kleurstof en een toegevoegde, industriële smaak die ‘cognac essence’ heette. Als je een luxere variant te pakken had, zat er misschien zelf een scheutje ‘echte’ cognac in! Op zich een prima staaltje Hollandse handelsgeest, ware het niet dat veel Hollandse drank- en wijnhandelaren dit tegen fikse prijzen verkochten als echte cognac. Dit leidde natuurlijk voor veel strubbelingen en onrust in de markt, vaak beslecht in de rechtzaal.
De beruchte rechtszaak in Maastricht
In 1893 werd zo’n zaak beslecht in de rechtzaal. Een bekende Maastrichtse distillateur – annex professionele sjoemelaar – stond terecht voor fraude, en demonstreerde trots aan de rechtbank hoe je van Hollandse jenever ‘echte’ cognac maakte. De grote troef van deze man was het chemische goedje genaamd ‘cognac essence’ of ‘cognac-aroma’, wat gewoon in fabrieken in de regio werd vervaardigd.
1893
1900 – 1959
De Fransen krijgen eindelijk hun rechtmatige A.O.C. voor cognac (na een halve eeuw)
Fast forward naar halverwege de 20e eeuw, toen er echt geen druppel ‘echte’ cognac meer werd verspild aan het Hollandse alternatief. De Fransen waren op hun beurt al decennia aan het proberen het gebruik van de naam cognac door de frauderende Hollanders aan banden te leggen. Het verdrag van Versailles uit 1919 en het handelsverdrag uit 1935 ten spijt, kwam dit maar niet van de grond in het politiek nogal onstabiele klimaat van die jaren. In 1949 lukte het de Fransen eindelijk echt druk te zetten op de Nederlandse politiek, om de AOC (Appelation D’Origine Controlee) van cognac te erkennen en fraude strafbaar te stellen. In 1959 werd dit opgenomen in het Wijnbesluit tussen de landen, waarin strikte regels kwamen omtrent gebruik van de namen cognac, calvados en armagnac.
De nieuwe naam voor Hollandse cognac: Vieux!
In 1961 introduceerden de gezamenlijke Nederlandse sterkedrank-producenten de nieuwe naam voor Hollandse cognac: Vieux! Vieux betekent letterlijk oud in het Frans, en die term was al present op vele cognac labels. Het suggereert ook iets van rijping op houten vaten. De meeste flessen vieux werden ook gedecoreerd met 3 sterren, wat een veelvoorkomende decoratie en bovenal classificatie op en voor cognac was. De derde troef waren de Franse namen voor de merken, die anno 2022 nog steeds op de flessen prijken. Je vindt bij de slijter zelfs nog flessen waarop ‘met de echte Franse smaak’ staat, een mooi staaltje retro-marketing.
1961
1961 – 1985
De geboorte en het succes van de nieuwe spirit
Maar hoe reageerden de Hollandse drinkers op deze ontwikkelingen? Zoals het gedegen Hollandse nuchterheid betaamt, interesseerde het de drinker weinig. Het smaakte hetzelfde en was nog goedkoper ook. Na de introductie van de nieuwe categorie in 1961 groeide de consumptie met 300% in de eerste 5 jaar!
De val van vieux
Geloof het of niet, tot 1985 was vieux de bestverkochte sterkedrank in Nederland NA jenever. Vandaar ging het rap bergafwaarts. Jenever werd in omzet voorbijgestreefd door whisky, en ook de ouderwetse vieux moest het ontgelden. Niemand bedacht dat het verbeteren van de kwaliteit deze dranken misschien had kunnen redden, met als gevolg een prijzenoorlog. Het gevolg? Vieux werd koploper van het allergoedkoopste gedistilleerd bij de slijter.
1985 – now
© Ming Chao
© Ming Chao
2021
De allereerste craft vieux
Voerman Vieux werd officieel gelanceerd op 14 oktober 2021 en word sindsdien omarmd door de beste cocktailbars van Nederland. Van Amsterdam tot Roermond, van Groningen tot Rotterdam. We zijn supertrots op de samenwerkingen met deze bartenders en hun bars, en de geweldige cocktails die hieruit voortvloeien.
Listing bij 370 Gall & Gall-winkels
Naast een mooie lijst toonaangevende onafhankelijke slijters, is Voerman Vieux sinds juni 2022 verkrijgbar in 370 winkels van Gall & Gall en online via gall.nl. Een doorbraak voor de landelijke verkrijgbaarheid van Voerman Vieux, en het startschot van een vruchtbare samenwerking!
2022
2022
Eerste donatie aan het Nationaal MS Fonds
Oprichters Jos Zonneveld en Ingmar Voerman overhandigden in juni 2022 hun eerste donatie-cheque van € 1000,- in Rotterdam, op het hoofdkantoor van het Nationaal MS Fonds. De eerste van velen, want Voerman Vieux is net begonnen! Zo is er in oktober 2022 in samenwerking met cocktailbar Botanero in Rotterdam met een speciale loterij nog € 1400,- opgehaald voor dit goede doel.
Voor de vieux-geschiedenis heeft het artikel ‘Vanavond een vieux’ van historicus Peter Zwaai ons veel geholpen. Dank Peter! www.peterzwaai.nl